خلط میان غنا و سبک غنایی
محقق عاملی گوید:
«فروی محمّد بن یعقوب رضوان اللّه علیه فی الکافی عن علی بن
۱ـ میراث فقهی، ج ۱، ص ۷۴.
(۱۶۲)
محمّد، عن إبراهیم الأحمر، عن عبد اللّه بن حمّاد، عن عبد اللّه بن سنان، عن أبی عبد اللّه علیه‌السلام قال: قال رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله : إقرؤوا القرآن بألحان العرب وأصواتها، وإیاکم ولحون أهل الفسق وأهل الکبائر؛ فإنّه سیجیء من بعدی أقوام یرجّعون القرآن ترجیع الغناء والنوح والرهبانیة، لا یجوز تراقیهم، قلوبهم مقلوبة وقلوب من یعجبه شأنهم»(۱).
ما در جلد سوم گفتیم این روایت از شیوه سبک قرائت قرآن کریم سخن می‌گوید، اما جناب شیخ عاملی با آمدن کلمه غنا در این روایت، بر آن است حرمت غنا را از آن استنباط نماید و میان سبک غنایی و اصل غنا تفاوت است.
هر چهار روایت یاد شده که جناب شیخ علی عاملی به آن استدلال می‌کند همین مضمون و معنا را تبیین می‌کند.
«وفی مجمع البیان: حذیفة بن الیمان قال: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله : اقرأوا القرآن بلحون العرب وأصواتها، وإیاکم ولحون أهل الفسق، وأهل الکتابین، وسیجیء قوم من بعدی یرجّعون بالقرآن ترجیع الغناء والرهبانیة والنوح، لا یجاوز حناجرهم، مفتونة قلوبهم وقلوب الذین یعجبهم شأنهم(۲).
وفی نهایة ابن الاثیر: فیه (أی فی الحدیث): «اقرءوا القرآن بلحون العرب وأصواتها، وإیاکم ولحون أهل الفسق ولحون أهل الکتابین».
۱ـ الکافی ـ شیخ کلینی ج ۲، ص: ۶۱۴، باب تنزیل القرآن بالصوت الحسن، ح ۳. شیخ علی عاملی، تنبیه الغافلین وتذکیر العاقلین، ص ۴.
۲ـ تفسیر مجمع البیان ـ الشیخ الطبرسی ج ۱، ص: ۴۵.
(۱۶۳)
اللحون والألحان: جمع لحن، وهو التطریب، وترجیع الصوت، وتحسین القراءة، والشعر والغناء. ویشبه أن یکون أراد هذا الذی یفعله قرّاء الزمان، من اللحون التی یقرءون بها النظائر فی المحافل، فإنّ الیهود والنصاری یقرءون کتبهم نحوا من ذلک. انتهی(۱).
وفی جامع الأصول: الألحان جمع لحن، وهو تطریب، ویشبه أن یکون هذا الذی یفعله قرّاء زماننا بین أیدی الوعّاظ فی المجالس من اللحون الأعجمیة التی یقرؤون بها ممّا نهی عنه النبی صلی‌الله‌علیه‌وآله (۲). انتهی»(۳).