تقبیح استفاده فراوان از موسیقی
غزالی درباره غنا و موسیقی مینویسد:
«اعلم أنّ السماع هو أوّل الأمر، ویثمر السماع حالةً فی القلب… . وقال الشافعی فی کتاب آداب القضاء: إنّ الغناء لهو مکروه، یشبه الباطل، ومن استکثر منه فهو سفیه، ترد شهادته»(۱).
بدان و آگاه باش که سماع آغاز سلوک است و نتیجه آن حالتی است که در قلب پدیدار میشود. شافعی در کتاب «آداب قضاوت» گوید: غنا لهوی ناپسند و مکروه و شبیه به باطل است و کسی که بسیار از آن استفاده برد کم خرد و سفیه است و شهادت او در محکمه پذیرفته نیست.
در نقل غزالی از شافعی باید انصاف داد که شافعی نکتهای ارزشمند را خاطرنشان شده و آن این که «من استکثر منه فهو سفیه وترد شهادته» هر کس بیش از اندازه به غنا بپردازد، سفیه است و شهادت او پذیرفته نیست. استفاده زیاد از غنا ضعف اراده میآورد و آدمی را سست میگرداند و
۱ـ احیاء علوم الدین، ج ۲، ص ۶۹.
(۱۳۵)
توان خویشتنداری و بازدارندگی انسان در برابر گناه را کاهش میدهد و انسان گناهکار نیز سفیه است و اگر کسی خردمند ـ خردی که از آن به «ما عُبد به الرحمن» یاد میشود ـ دیگر به گناه آلوده نمیشود. این اشکال به صدا و سیما نیز وارد است؛ چرا که بیش از اندازه، از غنا استفاده میکند و گاه برای یک دقیقه صحبت مجری، سه دقیقه موسیقی علاوه بر موسیقی زیر صدای وی پخش میشود و گاه ترانههای بسیاری را در طول یک روز پخش میکنند؛ در حالی که زیادی موسیقی نیز سفاهت و بلهی میآورد. درست است که بیشتر موسیقیهای صدا و سیما حلال است اما نباید در استفاده از امر حلال زیادهروی نمود؛ همانطور که کوتاهی در آن موجب قساوت قلب، خشکی دل و وسواس میگردد.