۱۳۹۵-۰۵-۰۲

فصل ششم: درون‌پژوهی روایات غنا و موسیقی

موسیقی هوس‌محور و غیر مصفا

۱۲۳ ـ وعن أبیه، عن سلیمان بن مسلم الخشاب، عن عبد اللّه ابن جریح المکی، عن عطاء بن أبی ریاح، عن عبد اللّه بن عباس، عن رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله قال: إنّ من أشراط الساعة إضاعة الصلوات، واتّباع الشهوات، والمیل إلی الأهواء ـ إلی أن قال: ـ فعندها یکون أقوام

(۱۹۱)

یتعلّمون القرآن لغیر اللّه، ویتّخذونه مزامیر، ویکون أقوام یتفقّهون لغیر اللّه، وتکثر أولاد الزنا، ویتغنّون بالقرآن ـ إلی أن قال: ـ ویستحسنون الکوبة والمعازف، وینکرون الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر ـ إلی أن قال: ـ فأولئک یدعون فی ملکوت السماوات الأرجاس الأنجاس(۱).

ـ رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند: از حوادثی که قیامت بدون آن برپا نمی‌شود، ضایع کردن نمازها، پیروی از شهوت‌ها، روی آوردن به خواهش‌های نفسانی است و همین گونه امام یک به یک این حوادث را برشمردند تا آن‌که فرمودند: در آن زمان‌ها افرادی هستند که قرآن را برای غیر خدا فرا می‌گیرند، و آلات نوازندگی به دست می‌گیرند، و مردمانی هستند که برای غیر خدا در دین او تفقه می‌کنند، و فرزندان زنا زیاد می‌شود، و به قرآن غنا می‌خوانند، و آلات موسیقی مانند کوبه(طبل) و دف را نیک می‌شمرند، و امر به معروف و نهی از منکر را ناپسند می‌دارند تا این که امام فرمود: چنین افرادی در ملکوت آسمان‌ها به پلیدی و آلودگی خوانده می‌شوند.

وبهذا الإسناد: قال علی علیه‌السلام : تقوم الساعة علی قوم یشهدون من غیر أن یستشهدوا، وعلی الذین یعملون عمل قوم لوط، وعلی قوم یضربون بالدفوف والمعازف(۲).

ـ امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: قیامت بر مردمی برانگیخته خواهد شد

۱ـ وسائل الشیعة، ج ۱۷، ص ۳۱۰.

۲ـ مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۱۶.

(۱۹۲)

که بر چیزی که آن را مشاهده نکرده‌اند شهادت می‌دهند، و نیز بر مردمی که به کرده قوم لوط عمل می‌کنند، و بر مردمی که دف و آلات موسیقی می‌زنند.

در این روایات خاطرنشان می‌شود از نشانه‌های آخرالزمان ضایع شدن نماز است. سبک شمردن نماز یا به سبب نقص در وضو یا وجود لقمه‌های ناپاک و حرام یا برگزاری نماز جماعت‌هایی است که اشکال دارد.

پیروی نمودن از شهوت‌ها و میل به هوا نیز از دیگر نشانه‌هاست. هوا فعلیت میل است. گاه در چیزی میل هست؛ اما به هوا نمی‌رسد. تحریک میل و به فعلیت رسیدن آن «هوا» نام دارد.

هم‌چنین گروهی پدید می‌آیند که قرآن کریم را برای غیر خدا فرا می‌گیرند. هدف آنان از فراگیری قرآن کریم یا تجارت است و یا سیاست و یا فخر فروشی بر دیگران. و نیز گروهی که قرآن را مزامیر می‌گیرند که توضیح آن در پیش گذشت. این روایت تأکید می‌کند که حتی اگر قرآن کریم به صورت باطل و برای غیر حق خوانده شود، قول زور و غناست و این معناست که گفته‌ای را مصداق باطل می‌سازد یا آن را از افراد حق قرار می‌دهد.

در دوره آخر الزمان، کوبه (تیمپو یا طبل کوچک) و آلات قمار نیکو شمرده می‌شود. باید دقت داشت که در این حدیث، آلات قمار در کنار آلات موسیقی آورده می‌شود.

حضرت در پایان می‌فرماید: اینان کسانی هستند که از آسمان به آن‌ها

(۱۹۳)

ندا می‌رسد: ای رجس‌های نجس، وقتی به کسی رجس و نجس صدا زده شود، نه صفایی در او یافت می‌شود و نه حال عبادت، مناجات و دعا.

برخی از روان‌شناسان اگر به برخی از مساجد امروز روند، درمی‌یابند که برخی از نمازگزاران در چهار رکعت نمازی که می‌خوانند، همواره به خود مشغول هستند و در نماز جنبش دارند و کم‌تر کسی در میان آنان یافت می‌شود که از آرامش برخوردار باشد. چنین مردمانی مصداق «الارجاس والانجاس» واقع می‌شوند. البته اگر فراوانی از مردم این گونه شوند، چون همه به آن عادت می‌کنند کسی چیزی احساس نمی‌کند و مشکلی را در خود یا دیگران نمی‌یابد. البته، این روایت وصف حال مسلمانان است و اگر آنان چنین شوند، جایگاه غیر مسلمان و غیر مؤمن چه خواهد شد!

,