تهدید مرگ ناگهانی
۱۱۳ ـ وعنهم، عن سهل، عن إبراهیم بن محمّد المدینی، عمّن ذکره، عن أبی عبد اللّه علیه‌السلام قال: سئل عن الغناء وأنا حاضر؟ فقال: لا تدخلوا بیوتا اللّه معرض عن أهلها(۱).
ـ از امام صادق علیه‌السلام درباره غنا پرسیده شد، فرمود: در خانه‌هایی که خداوند از آن روی برگردانده است دوری نمایید.
این روایت می‌فرماید: «بیت الغناء لا تؤمن فیه الفجیعة». حضرت علیه‌السلام با نگاهی روان‌شناسانه به مطلب می‌نگرد و بدون آن که در مقام سخن گفتن از حکم شرعی و حلال یا حرام بودن آن باشند، آسیب‌های زیستن و بودن مدام در بیت الغناء را خاطرنشان می‌گردند و می‌فرمایند چنین ساختمانی از مرگ ناگهانی و سکته و تشنج در امان نیست. علت این امر نیز چنین است که بر اثر سر و صدایی که از دستگاه‌ها به وجود می‌آید، حرکت خون تند یا کند می‌شود و همین امر موجب سکته افراد می‌گردد. این امر
۱ـ الکافی، ج ۶، ص ۴۳۴.
(۱۶۳)
همانند نوسان جریان نیروی الکتریسته است که اگر بیش از اندازه یا کم‌تر از مقدار لازم باشد، موجب سوختن لامپ و یا موتور دستگاه‌های الکتریکی می‌گردد.
خطر سکته و تشنج کسانی را که در مجاورت آلودگی صوتی و به‌خصوص «بیت الغناء» هستند، بیش از دیگر افراد تهدید می‌کند. البته، این گونه نیست که همه آنان را به سکته دچار کند.
درایت در این روایت می‌رساند که پیشوایان دین تا چه اندازه علمی، منطقی و مدرن سخن گفته‌اند.
توضیح این که دستگاه‌هایی که نواخته می‌شود همه جرمانی و جسمانی است و صداهایی که از آن خارج می‌شود نیز همه جسمانی است. این صداها به مخ و مخچه بر می‌خورد و گاه برای آن در حکم چکشی است که همواره بر آن فرود می‌آید و همین امر سبب می‌شود آدمی اعتدال خود را از دست دهد و حرکت خون او را کاهش یا افزایش دهد. با بالا رفتن سرعت خون، قلب کشش پمپاژ آن را از دست می‌دهد یا گرفتگی عروق و اعصاب، سکته قلبی را منجر می‌شود. حرارت بدن نیز این‌چنین است. افزایش بیش از اندازه آن تشنج می‌آورد و کمی آن نیز موجب افت فشار می‌شود.
با توجه به این توضیح به دست می‌آید «بیت الغناء» همان‌گونه که می‌تواند جریان خون را تند کند و انسان را به سکته اندازد، می‌تواند جنبه دارویی نیز داشته باشد و جریان خون کسی را که رخوت عروق و
(۱۶۴)
اعصاب دارد را به حالت طبیعی درآورد. برای همین معناست که پیش از این گفتیم موسیقی و غنا می‌تواند دارو یا سم باشد. البته تعیین میزان آن با کارشناس به امور پزشکی و روانی و دانای به موسیقی درمانی و آثار غنا و موسیقی است.
مستجاب نشدن دعا
دومین آسیب «بیت الغناء» این است که دعایی در آن مستجاب نمی‌شود. چگونه می‌شود در خانه‌ای که شلوغ است و غنا، موسیقی، بکوب، بزن و رقص و آواز در آن اجرا می‌شود، حال عبادت داشت؟ هر چیزی جایی دارد و عبادت نیز فضای خاص و معنوی خود را می‌طلبد. عبادت به مکانی آرام و فضایی معنوی و دور از اشتغالات دنیایی نیاز دارد و این شرایط در بیت الغناء فراهم نمی‌شود.
بسیار سفارش می‌شود در مسجد یا دست‌کم در محلی که آن را مخصوص عبادت قرار داده‌اید یا روی سجاده نماز بگزارید؛ چرا که آن جا محیطی آرام است و برای عبادت مناسب می‌باشد و نیز سجاده خود خلوت و وحدتی دارد و به این معناست که خویشتن خود را از خانه جدا می‌کند.
مسجد نیز با این که محل اجتماع است، چون وحدت در آن حاکم است و همه به جماعت نماز می‌خوانند، سکوت همه جا را فرا می‌گیرد و این گونه نیست که سر و صدایی ایجاد شود؛ از این رو مأموم نباید نماز خود را با صدای بلند بخواند؛ زیرا موجب شلوغی می‌شود و تمرکز امام
(۱۶۵)
از بین می‌رود و نظم جماعت بر هم می‌ریزد. دعا هم باید با آرامش، طمأنینه، خلوت و سکوت باشد.
وقتی کسی در خلوت و وحدت نماز خواند و صفا پیدا کرد، آن‌گاه استجابت نیز در پی آن می‌آید؛ ولی این امور در شلوغی و با تراکم صدا حاصل نمی‌شود و تنها عارف چیره‌دست است که می‌تواند در شلوغی و در سر و صدا و در حالی که تلویزیون نیز روشن است نماز بخواند، عارفی که مقام جمعی دارد.
وارد نشدن فرشتگان
سومین اثر حضور پیوسته در تالارهای غنا و موسیقی این است که فرشتگان الهی که مأمور انجام وظایف الهی در ناسوت هستند، به این اماکن داخل نمی‌شوند.
باید به این نکته توجه داشت که دعاها را فرشتگان بالا می‌برند و در خانه‌ای که دعای مستجابی وجود ندارد یا دعایی نمی‌شود، فرشتگان رحمت وارد نمی‌شوند. البته روایت مطلق فرشتگان؛ اعم از فرشتگان رحمت و غضب را در بر می‌گیرد.
اگر کسی بگوید، با توجه به اطلاق روایت، فرشتگان مرگ نیز نباید داخل در این اماکن شوند و در نتیجه، نباید کسی سکته کند و بمیرد، در پاسخ باید گفت: وارد شدن و خارج شدن فرشتگان رحمت بر اساس وزان و ملاک است و چنین نیست که آن‌ها به هر جایی حضور یابند. برای نمونه، تا در خانه‌ای حال دعا نباشد، دعایی مستجاب در آن نخواهد بود
(۱۶۶)
که ملکی بخواهد آن را بالا برد. در مورد بیت الغناء نیز چنین است و فرشتگان از غنا و موسیقی ناراحت نمی‌شوند بلکه برای نمونه، فرشتگان استجابی دعایی نمی‌یابند تا در آن خانه فرود آیند و آن را برای استجابت بالا برند. فرشتگان نه خوشامدی نسبت به این امور دارند و نه ناپسندی و مراد از فرود نیامدن فرشتگان، همین فرشتگان رحمت است و موضوع روایت از فرشتگان مرگ یا عذاب انصراف دارد. بر این اساس، نمی‌توان گفت هر کس برای فرار از مرگ، سگی در خانه نگه‌داری کند تا حضرت عزراییل داخل در آن خانه نشود و جان او را نگیرد. بلکه مراد از فرشتگان، در چنین روایاتی فرشتگان رحمت است و ملائکه عذاب از این موارد انصراف دارد. الف و لام در «الملائکة» نیز با این که جنس است، ولی مناسبت حکم و موضوع اقتضا می‌کند که تنها فرشتگان رحمت را در بر بگیرد.
البته، همان‌طور که الف و لام جنس همیشه اطلاق دارد، اجمال نیز دارد و هیچ گاه به شرط کل نیست.
ملائکه رحمانی، عطوفی، استجابی و دعایی هستند که بر همه جا داخل نمی‌شوند و شرطی و اقتضایی می‌باشند و خیرات و نیکویی‌ها به وسیله آن‌ها نازل می‌شود وگرنه فرشتگان غلاظ و شداد، هم در خوبی و هم در بدی و در همه جا وارد می‌شوند.
شایان ذکر است نه تنها در «بیت الغناء» بلکه هر مکانی که آلودگی صوتی دارد، از آسیب روانی در امان نیست. چنان‌چه انسان در صورتی که
(۱۶۷)
بیش از اندازه زعفران بخورد یا بیش از اندازه گلاب مصرف کند به جنون مبتلا می‌شود؛ زیرا با مصرف بی‌رویه این دو ارتعاش خون بالا می‌رود و خون سبک می‌شود و در نتیجه سکته را در پی می‌آورد.
بسیاری از رزمندگان با موج صوتی حاصل از انفجار توپ یا خمپاره آسیب دیده‌اند و موج انفجار باعث شده است اعصاب و روان آنان مختل گردد. بر جبهه و میدان رزم که حضور در آن نه تنها مستحب مؤکد، بلکه گاه واجب عینی می‌گردد نیز «لا تؤمن فیه الفجیعة» صدق می‌کند و نه تنها آنان بلکه هر کس که در محیطی است که آلودگی صوتی بسیاری دارد نیز این چنین می‌شود و حتی شنوایی خود را تا حدی از دست می‌دهد. مانند کسانی که در کارخانه‌های ریسندگی و بافندگی کار می‌کنند که صدا را با برد بلند می‌شنوند و با افراد عادی تفاوت دارند.
تعدد و شدت صدا، با صرف نظر از حرمت یا حلیت آن، چنین آثاری را به همراه دارد. امروزه شهر تهران از شهرهایی است که آمار سکته و اختلالات روانی در آن بسیار بالاست و از عوامل آن، شلوغی بسیار است، و «لا تؤمن فیه الفجیعة» بر آن نیز صدق می‌کند، اما کسی به حرمت زندگی در این شهر فتوا نمی‌دهد.
شلوغی منحصر به گوش نیست بلکه چشم نیز در معرض این آسیب قرار دارد. برای نمونه، نگاه زیاد به تصاویر متفاوت در تماشاگر رایانه، نوسانات نگاه را به هم می‌ریزد. فیلمی که به خوبی بر روی فریم به فریم و سکانس به سکانس آن دقت و توجه شده، و در مدت زمانی نزدیک به
(۱۶۸)
یک ساعت دیده می‌شود، تعادل انسان را به هم می‌ریزد. امروزه، کسانی که بیش از پنج ساعت از کامپیوتر استفاده می‌کنند در معرض اختلال روحی قرار دارند و در نتیجه «ولا تؤمن فیه الفجیعة» بر آن صدق می‌کند.
بررسی این روایت نشان می‌دهد «بیت الغناء» که تالار دایمی برگزاری کنسرت‌های موسیقی و غناست و مانند کاباره‌ها، کافه‌ها و دانسینگ‌هایی است که به طور غالب با فساد و شلوغی همراه است و به ویژه سبک‌های آمریکایی آن که موسیقی با خشونت و سکس آمیخته و موسیقی خشن شناخته می‌شود، با سه آسیب جدی روبه‌روست که شرح آن گذشت اما این روایت از بیان حکم حلیت یا حرمت آن ساکت است.
امروزه ارکسترهایی در دنیا وجود دارد که هدف آن ایجاد تشنج در ذهن‌ها و افکار است و آنان سعی دارند بشر را با این نوع موسیقی به انزوای فکری بکشانند تا بتوانند او را به هر سمتی که می‌خواهند سوق دهند. تمرکز فکر برای بهتر اندیشیدن به آرامش نیاز دارد و آنان با ترویج موسیقی‌های خشن، بر آن هستند با سلب آرامش از آدمی، قدرت اختیار و نیروی انتخاب را از انسان‌ها بربایند تا آنان کاری را برگزینند که سلطه‌مداران جهانی می‌خواهند.