نغمه صوت
۱۰۸ ـ پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله به زیبایی میفرماید:
«إنّ من أجمل الجمال، الشعر الحسن ونغمة الصوت الحسن»(۱).
در این روایت، سخن از نغمه صوت است به معنای نازک نمودن آن. خواندن این گونه احادیث برای آنان که نمیدانند اولیای الهی معصوم هستند، این امر را میرساند که آنان اهل عشق، غزل و موسیقی بودند که این گونه حرفهای و کارشناسانه سخن میگویند. صوت خوب چون با دیگر زیباییها همراه شود و ظرافت و نازکی یابد، نغمه نام میگیرد. نغمه همچون زخمه است و زخمه اثری است که از برخورد پوست با نوک شمشیر یا چاقو پدید میآید. قصاب وقتی میخواهد گوشت را ببرد، ابتدا با نوک چاقو آن را زخم میزند و شروع به بریدن میکند و نمیتواند از همان ابتدا، این کار را با سینه چاقو انجام دهد؛ حال، نغمه صوت نیز غیر از دل صوت است و آن تیزی صداست که هم اقتضای حلیت و هم اقتضای حرمت دارد.
۱ـ الکافی، ج ۲، ص ۶۱۵.
(۱۳۳)
این روایت میگوید زیبایی از آن جهت که زیبایی است و نیز لذت از آن جهت که لذت است، هیچ گاه در دین ناپسند دانسته نشده است. نغمه نیز جمال است و زیبایی دامنه وسیع و گستردهای دارد که در بحث «زیباشناسی» باید از آن سخن گفت. علم، سخن و صوت و نغمه همه معیارهایی برای زیبایی دارد. حضرت صلیاللهعلیهوآله نغمه صوت نیکو را همچون خود صدا، زیبا بر میشمرد.
زیباترین زیباییها
این روایت، چند مصداق از زیباترین زیباها را آموزش میدهد، ولی متأسفانه ما با کوتاهی خویش رهنمونی که این روایات میدهد و فهرست نمودن بهترین و زیباترین زیباییها را به تحقیق و پژوهش نگذارده و راههای کاربردی و عملی یافتن آن را آموزش ندادهایم.
فقیه برای استنباط حکم ناچار از شناخت شمولی است و وی باید به تمام جهات و حیثیات گفتار توجه نماید. در اسلام موردی دیده نمیشود که از ذات صوت و صدا مذمت شده باشد، بلکه در برابر، موارد فراوانی است که به ذات صوت و صدا تشویق شده است؛ چرا که زیبایی ذات صوت و صدا کمالی برای آدمی دانسته میشود.