۴ ـ استحاله (تبدیل یافتن)
م « ۳۰۹ » اگر جنس نجس، به‌گونه‌ای دگرگون شود که به چیز پاکی تبدیل گردد، پاک می‌شود. این پدیده «استحاله» نام دارد؛ مانند آن که چوب نجس بسوزد و خاکستر گردد یا سگ در نمکزار فرو رود و پس از مدتی مانند نمک شود یا آب نجس بخار شود؛ ولی اگر جنس آن دگرگون نشود و تنها صورت آن تبدیل یابد، پاک نمی‌شود؛ مانند آن که گندم نجس آرد یا نان شود.
بخار و دود
م « ۳۱۰ » بخار، دود و شعله‌ای که از چیز نجس یا متنجس برمی‌خیزد پاک است، ولی اگر بخار به صورت عرق و مایع درآید یا دود متراکم شود، نجس است؛ پس خرده‌های چربی و روغنی که از دود نجس یا متنجس به‌طور متراکم بر رویه‌های کناری ظرف انباشته می‌شود و به صورت ماده و جرم بر آن می‌نشیند، نجس است.
کوزه، آجر و زغال نجس
م « ۳۱۱ » کوزه، آجر و مانند آن، اگر از گل نجس ساخته شده باشد، هم‌چنین زغالی که از چوب نجس به دست آمده، نجس است؛ هرچند مردم به آن چوب نگویند.
م « ۳۱۲ » اگر در دگرگونی چیز نجس شک نماید، آن چیز نجس است، مگر آن که شک وی متعارف نباشد.