پساب نجس
م « ۲۶۲ » چیز نجس در صورتی که با آب قلیل شسته شود، پساب آن در شستن نخست نجس است، ولی اگر با آب کر یا روان شسته شود و نجاستی در آن نماند، نجس نیست و نیازی به فشار دادن یا بیرون آوردن آب از آن ندارد، پس برای پاک‌نمودن چیزی با آب کر و جاری، تنها لازم است نجاست از آن برطرف شود.
م « ۲۶۳ » نجس با یک‌بار شست‌وشو با آب کر یا جاری پاک می‌گردد؛ خواه در آب فرو رود یا نه و لزوم ریختن آب بر نجس و تکرار آن با فشار دادن و بیرون آوردن آب از آن، ویژه آب قلیل است.
آب نیم خورده
م « ۲۶۴ » نیم خورده سگ، خوک و کافر؛ خواه اهل کتاب باشد یا ناصبی یا مشرک و بت‌پرست، نجس و خوردن آن حرام است.
م « ۲۶۵ » نیم خورده جانوران حرام گوشت نجس نیست، ولی خوردن آن ناپسند است.
م « ۲۶۶ » نیم خورده حایضی که به پاکی و ناپاکی اهمیت نمی‌دهد نجس
(۸۲)
نیست، ولی خوردن آن ناپسند است.
م « ۲۶۷ » نیم خورده مؤمن در صورت تمیزی و بهداشتی بودن می‌تواند شفابخش و سبب درمان باشد.
آب چاله
م « ۲۶۸ » اگر آب؛ خواه آب باران باشد یا غیر آن، در چاله‌ای گرد آید و به‌اندازه کر باشد، حکم آب کر را دارد و اگر کم‌تر از کر باشد، به هنگام باریدن باران، در حکم آب جاری و پس از قطع بارش، در حکم آب قلیل است.
پاک نمودن ظرف آلوده به لعاب سگ
م « ۲۶۹ » ظرفی که سگ لیس زده یا از آن، آب یا چیز روانی از آن خورده است خاک‌مال می‌گردد و سپس اگر سه‌بار با آب قلیل یا یک‌بار با آب کر یا جاری یا آب لوله‌کشی شسته شود، پاک می‌گردد.
م « ۲۷۰ » با رسیدن دیگر عضوهای سگ یا آب دهان آن به ظرف، خاک‌مالی لازم نیست.
م « ۲۷۱ » در خاک‌مالی، به‌هم آمیختن خاک و آب و گل‌مالی نیاز نیست، بلکه انجام خاک‌مالی لازم است؛ هرچند گل‌مالی به‌جای خاک‌مالی بسنده است.
م « ۲۷۲ » اگر سگ، چیز خشکی را به گونه‌ای بخورد که اطراف دهانش به ظرف آن نرسد، به خاک‌مالی نیازی ندارد و اگر آب دهانش به آن ظرف نرسد، نجس نمی‌شود.
پاک نمودن ظرف دهانه تنگ
م « ۲۷۳ » اگر دهانه ظرفی که سگ به آن دهان زده است تنگ باشد؛ به‌گونه‌ای که به صورت عادی خاک‌مالی آن ممکن نباشد، باید پارچه‌ای را به چیزی پیچیده و خاک را با آن به درون ظرف بمالند یا خاک را در ظرف ریخته و به سختی تکان دهند تا به خاک آغشته گردد و اگر نتوان آن را با هیچ روشی خاک‌مالی نمود، آن ظرف پاک
(۸۳)
شدنی نیست و نباید در کارهایی که استفاده از آن به طهارت لازم دارد، به‌کار برده شود.
پاک نمودن ظرف آلوده شده با خوک و موش صحرایی
م « ۲۷۴ » ظرفی را که خوک یا موش صحرایی از آن چیزی خورده یا آن را لیس زده است باید هفت‌بار با آب قلیل شست و در آب کر یا روان تنها یک‌بار شستن بسنده است و در هر دو صورت، به خاک‌مالی نیازی ندارد.
پاک‌نمودن ظرف شراب آلود
م « ۲۷۵ » ظرفی که به شراب آلوده شده است، اگر سه بار با آب قلیل شسته شود، پاک می‌گردد، ولی در آب کر یا جاری به یک بار شستن بسنده می‌شود.
پاک نمودن کوزه نجس
م « ۲۷۶ » کوزه‌ای که از گِل نجس ساخته شده یا شراب یا آب نجس یا مایع نجس دیگری در آن فرو رفته است؛ اگر در آب کر یا روان گذاشته شود، به هر جای آن آب برسد، پاک می‌شود و چنان‌چه بخواهند باطن آن پاک شود، به اندازه‌ای در آب کر یا روان گذاشته می‌شود تا آب در همه آن فرو رود و تنها نفوذ خیسی در آن کافی نیست و در صورتی که همه آن، سه‌بار با آب قلیل شسته شود، سطح ظاهری آن پاک می‌گردد، ولی درون آن با آب قلیل پاک نمی‌شود.
م « ۲۷۷ » اگر بیرون کوزه نجس با آب قلیل یا کر یا جاری شسته شود و در آن آب بریزند و آب به لایه درونی کوزه برسد، آب درون کوزه نجس می‌گردد.
پاک نمودن ظرف نجس
م « ۲۷۸ » ظرف نجس با آب قلیل به دو شیوه پاک می‌گردد:
یکم ـ ظرف را سه‌بار پر از آب کنند و بیرون بریزند.
دوم ـ سه‌بار مقداری آب در آن ریخته شود و در هر بار، آب را به‌گونه‌ای درون آن بگردانند که به همه نجس برسد و سپس بیرون ریخته شود که اگر این کار، یک‌بار با آب کر یا روان یا آب لوله‌کشی انجام شود، کافی است.
(۸۴)
پاک نمودن ظرف‌های بزرگ
م « ۲۷۹ » اگر ظرف بزرگی مانند دیگ‌های بزرگ، خمره یا چیز بزرگی که قابل انتقال نباشد مانند تنور نجس شود، می‌توان آن را به یکی از سه صورت زیر پاک نمود:
الف ـ اگر آب حکم کر را دارد و ظرف نجس مانند بشکه آب است که زیر آن سوراخ یا دارای شیر است، تنها با رسیدن آب و بیرون آمدن پساب، پاک می‌شود و نیازی به چندبار شست‌وشو نیست.
ب ـ اگر همین ظرف قابل جابه‌جا شدن باشد، سه‌بار آب قلیل به‌گونه‌ای در آن ریخته شود که به همه جای آن برسد و بیرون بریزد.
ج ـ اگر ظرف قابل جابه‌جا شدن نباشد و زیر ظرف نیز سوراخ نیست، سه‌بار آب قلیل در آن ریخته شود و پساب آن با ظرف یا دستمالی برداشته و بیرون ریخته شود. در این صورت، تنها در بار سوم، خود ظرف، دستمال یا کاسه کوچک پاک می‌گردد؛ هرچند در بار نخست و دوم، باید ظرف کوچک یا دستمال و دستی که به پساب آلوده شده است، آب کشیده شود.
پاک نمودن فلز ذوب شده
م « ۲۸۰ » فلز نجسی که ذوب شده یا هنگام ذوب شدن نجس شده است، اگر سطح ظاهری آن پس از سرد و جامد شدن آب کشیده شود، پاک می‌گردد.
پاک نمودن حصیر نجس
م « ۲۸۱ » حصیری که با نخ یا چیز نجس دیگری بافته شده است، پس از برداشته شدن عین نجاست؛ اگر آب کر یا جاری به همه جای نجس برسد، پاک می‌گردد و اگر با آب قلیل شسته شود، باید سه‌بار بر آن ریخته شود و پساب آن نیز بیرون آید.
پاک نمودن صابون، حبوبات و گوشت
م « ۲۸۲ » اگر ظاهر صابون، گوشت و حبوبات؛ مانند: برنج و گندم نجس شود، با
(۸۵)
یک‌بار شست‌وشو با آب کر یا روان پاک می‌گردد و به چندبار شست‌وشو نیازی نیست، ولی با آب قلیل، سه‌بار ریختن آب لازم است؛ خواه آب بر آن ریخته شود یا در ظرفی قرار گیرد و آب بر آن ریخته شود و سپس آب آن کشیده شود و اگر نجاست به درون آن نفوذ کرده باشد، با رسیدن آب کر یا جاری به همه آن پاک می‌گردد و نیازی به خشک کردن ندارد، ولی نمی‌توان نجاست درون آن را با آب قلیل پاک نمود، مگر آن که چنان آب بر آن بریزد که از رسیدن آب به همه بخش‌های نجس اطمینان یابد.
لباس و رنگ نجس
م « ۲۸۳ » اگر لباس یا چیز پاکی با چیزی نجس رنگ شود، می‌توان آن را با آب کر و جاری یا با ریختن سه‌بار آب قلیل پاک نمود، به شرط آن‌که آب مضاف نگردد.
غذای نجس لای دندان
م « ۲۸۴ » اگر غذای نجس در فضای دهان یا لای دندان باشد و آب دهان به همه خرده‌های آن برسد پاک می‌شود و نیازی به تکرار و چندبار آب رساندن ندارد.
پاک نمودن موی سر و صورت
م « ۲۸۵ » موی سر و صورت با ریختن سه بار آب قلیل پاک می‌شود و اگر مو به اندازه‌ای بلند است که پساب آن خودبه‌خود بیرون نمی‌آید، وارد آوردن فشار برای خارج کردن پساب به هنگام شستن آن لازم است.
پاک نمودن زمین
م « ۲۸۶ » زمینی که نجس شده است با آب قلیل پاک می‌شود، به این صورت که اگر سه‌بار آب بر سطح ظاهری شن، ماسه یا خاک ریخته شود؛ به‌گونه‌ای که از بالا به پایین یا از درازا یا ستبرا (پهنا) روان شود، کافی است.
م « ۲۸۷ » اگر زمین نجس هموار باشد، با سه‌بار رسیدن آب قلیل و برداشتن پساب پاک می‌گردد؛ البته پسابِ نخست در هر صورت ـ زمین هموار باشد یا
(۸۶)
ناهموار ـ پاک نیست.
م « ۲۸۸ » اگر پساب به درون زمین فرو رود، جای پایانی رسیدن آب پاک نمی‌شود و اگر به پاک نمودن زیر زمین نیاز باشد، می‌توان آب را به پایین‌تر از جایی که به پاکی نیاز دارد رساند یا از اطراف جای نجس شده خاک‌برداری کرد.
پاک نمودن زمین سخت
م « ۲۸۹ » زمین سنگ فرش، آجر فرش، موزاییک و هر زمین سختی که آب در آن فرو نمی‌رود؛ مانند: آسفالت، یا آب بر آن روان نمی‌گردد، با سه‌بار شستن با آب قلیل پاک می‌شود.
م « ۲۹۰ » اگر آبی که بر زمین نجس ریخته می‌شود، خودبه‌خود و در پی پدیده‌ای طبیعی مانند سراشیبی و باد یا غیرطبیعی از آن بیرون رود، پاک می‌شود و اگر بیرون نرود، با برداشتن پساب آن، همه زمین پاک می‌گردد؛ خواه نجس ادرار باشد یا چیزی دیگر.
پاک نمودن نمک و سنگ نمک
م « ۲۹۱ » اگر سطح ظاهری درون سنگ نمک و مانند آن نجس شود، تنها با رسیدن آب کر یا روان یا با رسیدن سه‌بار آب قلیل بر جای نجس پاک می‌شود.
م « ۲۹۲ » اگر نمک کوبیده نجس شود، با رسیدن آب به آن، هر اندازه از نمک که می‌ماند پاک است؛ مانند آن‌که نمک را در ظرفی بریزند که سوراخ دارد و آب را بر آن روان سازند که پس از بیرون رفتن آب هر اندازه نمک که در کاسه می‌ماند، پاک است.
پاک نمودن قند و شکر
م « ۲۹۳ » اگر قند و شکر و مانند آن نجس شود، پس از شستن آن با کر یا جاری یا سه‌بار آب قلیل، هراندازه که از آن می‌ماند، پاک است.
م « ۲۹۴ » ملاک در همه موارد گفته شده در بالا، رسیدن آب کر یا جاری یا
(۸۷)
سه‌بار آب قلیل به متنجس و ماندن اندازه‌ای از آن، پس از بیرون رفتن آب از آن می‌باشد.