الف ـ آب کر
م « ۱۹۲ » «کر» اندازه آبی است که شارع مقدس آن را تعیین کرده است. این آب در برخورد با نجاست، نجس نمی‌شود، بلکه می‌تواند نجاست را پاک کند. وزن کر ۳۸۴ کیلوگرم است که برابر تقریبی ۳۸۴ لیتر است. حجم آن با محاسبه و ضرب اندازه بلندا (طول)، پهنا (عرض) و ژرفای آن بیست و هفت وجب تقریبی است که در ظرفی به شکل مکعب مربع با سه وجب در سه وجب در سه وجب برابر است و می‌تواند به همین تناسب در ابعاد سه‌گانه هر ظرفی با هر شکلی باشد.
م « ۱۹۳ » هر دو معیار داده شده (حجم و وزن) از سوی شرع برای ارزیابی یک اندازه است و با هم تفاوتی ندارد؛ یعنی شارع مقدس دو اندازه متفاوت برای شناسایی کر قرار نداده است، همین امر، گواه درستی معیار بیست و هفت وجب برای اندازه کر است و افزودن نیم وجب به آن؛ هرچند مشهور است، دلیل استواری ندارد.
البته، با باریک‌بینی و دقت در وجب‌های معمولی و آب‌های گوناگون، اندکی تفاوت در سنگینی و حجم آب پیش می‌آید که همین امر سبب دوگانگی فتواها گردیده است.
م « ۱۹۴ » اگر نجاستی مانند ادرار و خون یا متنجس به یکی از آن دو؛ مانند: جامه آلوده به خون، به آب کر برخورد کند و آب، بو یا رنگ یا مزه نجاست را به خود بگیرد، نجس می‌شود، ولی اگر یکی از وصف‌های سه‌گانه تغییری نکند و آب
(۷۱)
دگرگون نشود، پاک است؛ هرچند دقت عقلی و علمی، آن را همراه نجس بداند.
م « ۱۹۵ » اگر بخشی از آب کر با نجس یا متنجس برخورد کند و یکی از سه وصف آن تغییر یابد، همه آن نجس می‌گردد.
م « ۱۹۶ » اگر بخشی از آب که بیش‌تر از کر است با برخورد به نجس یا متنجس تغییر یابد و بخش دیگر آن که کم‌تر از کر است دگرگون نشود، همه آب نجس می‌گردد و اگر بخش دگرگون نشده به اندازه کر یا بیش از آن باشد، تنها بخش دگرگون شده نجس است؛ هرچند بیش از کر باشد.
م « ۱۹۷ » آبی که با برخورد به نجاست دگرگون شده است؛ اگر به آب کر بپیوندد و دگرگونی یابد، پاک می‌گردد.
م « ۱۹۸ » اگر آب پاک به نجس برخورد کند ولی در دگرگونی آن شک شود، هم‌چنان پاک است.
م « ۱۹۹ » اگر آب نجس به کر بپیوندد و در دگرگونی آن شک باشد، هنوز نجس است.
آب فوّاره
م « ۲۰۰ » اگر فوّاره‌ای که به کر پیوسته است بر آب نجس ریخته شود، آن را پاک می‌سازد، مگر آن‌که اندک اندک و قطره قطره ببارد و بارش آن پیوسته نباشد.
م « ۲۰۱ » پاک شدن نجس با فواره، آمیختن و به هم زدن را لازم ندارد.
م « ۲۰۲ » اگر بو یا رنگ یا مزه آب کر با غیر نجاست دگرگون گردد؛ مانند آن‌که مرکبی در آن ریخته شود، نجس نمی‌شود.
م « ۲۰۳ » اگر آب در برخورد با نجاست، بو یا رنگ یا مزه آن را به خود نگیرد، نجس نمی‌شود.
آب شیر
م « ۲۰۴ » اگر متنجّس زیر شیری که به کر پیوسته است شسته شود، پاک می‌گردد و آبی که از آن می‌ریزد، اگر هنگام برخورد، به کر پیوسته باشد و از آن (متنجس)
(۷۲)
دگرگون نگردد و ذرّه‌های نجاست در آن دیده نشود، پاک است؛ هرچند پس از برخورد و در هنگام ریزش، به کر پیوسته نباشد.
یخ زدن آب کر
م « ۲۰۵ » اگر بخشی از آب کر یخ بزند و مانده آن به اندازه کر نباشد، آب در برخورد با نجاست، نجس می‌شود و هر مقدار که از یخ ذوب می‌شود نیز نجس می‌گردد.
اثبات آب کر
م « ۲۰۶ » باید به کر بودن مقدار آب اطمینان داشت و نداشتن اطمینان به نجس بودن آب در پاک بودن آن کافی است.
م « ۲۰۷ » کر بودن آب از سه راه دانسته می‌شود:
یکم ـ انسان، خود اطمینان یابد؛ هرچند برای به دست آوردن اندازه آن به اندازه‌گیری نیاز باشد.
دوم ـ شخص عادل یا راست‌گو و مورد اطمینان و یا کسی که انگیزه‌ای برای دروغ گفتن ندارد از آن آگاهی دهد.
سوم ـ کسی که آب را در اختیار دارد؛ مانند: صاحبخانه، از کر بودن آن آگاهی دهد. البته، در صورتی که انگیزه‌ای برای دروغ‌گفتن نداشته باشد و با بودن چنین انگیزه‌ای باید با جست‌وجو و بررسی، از گفته وی اطمینان حاصل نماید.
م « ۲۰۸ » اگر در کاسته شدن آب کر شک نماید، هنوز حکم کر را دارد و پاک و پاک‌کننده است؛ هرچند نجاستی نیز به آن برسد یا اندازه آن با آب پیشین متفاوت باشد و اطمینان به کر بودن آن نداشته باشد.
م « ۲۰۹ » اگر در کر شدن آبی که کم‌تر از کر بوده است شک شود، آن آب حکم کر را ندارد و مانند آبی است که از آغاز به کر نبودن آن آگاهی داشته است.
(۷۳)