ردیف سوم: حرام بودن موسیقاری و نوازندگی
۱۲ » الجعفریات: بإسناده عن جعفر بن محمّد، عن أبیه، عن جدّه؛ علی بن الحسین، عن أبیه، عن علی بن أبی طالب: قال: قال رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله : أنهی أمّتی عن الزمر والزمار، والکوبات، والکیوبات(۲).
ـ رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: من امت خویش را از انواع نی‌ها، طبل و تیمپو نهی می‌نمایم.
۱۳ » القطب الراوندی فی لبّ اللباب عن النبی صلی‌الله‌علیه‌وآله أنّه قال: إنّ اللّه حرّم الدفّ والکوبة والمزامیر وما یلعب به(۳).
ـ رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرماید: خداوند دف و طبل و نی‌ها و آن‌چه را که با آن بازی می‌شود حرام نموده است.
۱۴ » السید الفاضل المعاصر فی الروضات عن رسالة قبائح الخمر للسید
۱ـ الکافی، ج ۲، ص ۶۱۴.
۲ـ مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۱۵.
۳ـ مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۱۸.
(۲۱)
الجلیل الأمیر صدر الدین الدشتکی، عن الرضا علیه‌السلام : استماع الأوتار من الکبائر(۱).
ـ امام رضا علیه‌السلام می‌فرماید: شنیدن صدای تار از گناهان کبیره است.
۱۵ » وعنه صلی‌الله‌علیه‌وآله أنّه قال: نهینا عن صوتین أحمقین فاجرین: صوت عند المصیبة مع خمش الوجوه وشقّ الجیوب، وصوت عند النعمة باللهو واللعب بالمزامیر، وإنّهما مزامیر الشیطان(۲).
ـ رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرماید: ما شما را از دو صوت که صدای احمقان و فاجران است باز می‌داریم: صدایی که به گاه مصیبت با زخم نمودن صورت و پاره کردن گریبان همراه است، و دو دیگر صدایی که به هنگام روی آوردن نعمت با لهو و بازی با نی‌ها و آلات موسیقی است، همانا این‌ها از آلات نوازندگی (لهو ولعب) شیطان است.
۱۶ » محمّد بن یحیی عن سلمة بن الخطّاب، عن إبراهیم بن محمّد، عن عمران الزعفرانی، عن أبی عبد اللّه علیه‌السلام قال: من أنعم اللّه علیه بنعمة فجاء عند تلک النعمة بمزمار فقد کفرها، ومن أصیب بمصیبة فجاء عند تلک المصیبة بنائحة فقد کفرها(۳).
ـ امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: کسی که خداوند به او نعمتی ارزانی داشته (و گاه شادی اوست) و شادی خود را با آلات نوازندگی (نی) اظهار
۱ـ مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۲۰.
۲ـ مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۱۸.
۳ـ الکافی، ج ۶، ص ۴۳۲.
(۲۲)
می‌دارد، آن نعمت را کفران نموده است و نیز هم‌چنین است کسی که مصیبت و بلایی به او روی می‌آورد و در آن مصیبت، نوحه‌گری می‌نماید.
۱۷ » الشیخ أبو الفتوح فی تفسیره عن أبی أمامة، عن رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله أنّه قال: إنّ اللّه تعالی بعثنی هدی ورحمةً للعالمین، وأمرنی أن أمحو المزامیر والمعازف والأوتار، والأوثان، وأمور الجاهلیة ـ إلی أن قال ـ إنّ آلات المزامیر، شراؤها وبیعها وثمنها والتجارة بها حرام(۱).
ـ رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرماید: خداوند مرا برای هدایت و رحمت عالمیان برانگیخته و به من امر نموده‌است که آلات موسیقی و نوازندگی؛ مانند نی‌ها، دف‌ها و تارها، و نیز بت‌ها و سنت‌های جاهلی را از میان برم. خرید، فروش، بها و تجارت آلات نوازندگی حرام است.
۱۸ » جامع الأخبار: قال رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله : یحشر صاحب الطنبور یوم القیامة وهو أسود الوجه، وبیده طنبور من نار، وفوق رأسه سبعون ألف ملک، بید کلّ ملک مقمعة، یضربون رأسه ووجهه، ویحشر صاحب الغناء من قبره أعمی وأخرس وأبکم، ویحشر الزانی مثل ذلک، وصاحب المزمار مثل ذلک، وصاحب الدفّ مثل ذلک(۲).
ـ دارنده طنبور در روز قیامت در حالی محشور می‌شود که چهره او سیاه است و در دست او طنبوری از آتش قرار دارد، و بر بالای سر او هفتادهزار فرشته است که در دست هر کدام شلاقی آهنین است که با آن
۱ـ مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۱۹.
۲ـ مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۱۹.
(۲۳)
بر سر و صورت او می‌زنند تا رام گردد، خواننده به غنا از قبر خود کور، کر و گنگ بر می‌خیزد، و زناکار نیز مانند اوست، و دارنده نی و نیز کسی که دف دارد نیز همانند اوست.
۱۹ » ونقل: أنّه سمع أمیر المؤمنین علیه‌السلام رجلاً یطرب بالطنبور، فمنعه وکسر طنبوره، ثمّ استتابه فتاب، ثمّ قال: أتعرف ما یقول الطنبور حین یضرب؟ قال: وصی رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله أعلم. فقال: إنّه یقول:
ستندم، ستندم أیا صاحبی
ستدخل جهنّم أیا ضاربی(۱)
ـ حضرت امیرمؤمنان شنید مردی با طنبور خود را به طرب وا می‌دارد. حضرت او را منع نمود و طنبور او را شکست و سپس او را توبه داد و آن مرد نیز توبه نمود، پس از آن حضرت فرمود: آیا می‌دانی طنبور با صدای خود چه می‌گوید؟ وی گفت جانشین رسول خداست که دانای به این امر است. حضرت فرمود: طنبور می‌گوید: به زودی پشیمان خواهی شد، زود است که پشیمان گردی، ای صاحب من! به زودی به جهنم درآیی ای نوازنده من!
۲۰ » وعن علی علیه‌السلام ، أنّه رفع إلیه رجل کسر بربطا فأبطله ولم یوجب علی الرجل شیئا(۲).
ـ به امام امیرمؤمنان علیه‌السلام رسید که مردی بربط دیگری را شکسته و آن را از بین برده است، و امام بر او غرامتی را ثابت ندانست.
۱ـ مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۲۲۰.
۲ـ دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۲۰۷.
(۲۴)
۲۱ » عن أمیر المؤمنین علیه‌السلام ، أنّه قال فی حدیث: فإن استطعت یا نوف، أن لا تکون عریفا ولا شاعرا ولا صاحب کوبة، ولا صاحب عرطبة فافعل، فإنّ داود علیه‌السلام ـ رسول ربّ العالمین ـ خرج لیلة من اللیالی فنظر فی نواحی السماء، ثم قال: واللّه ربّ داود، إن هذه الساعة لساعة ما یوافقها عبد مسلم یسأل اللّه فیها خیر إلاّ أعطاه إیاه، إلاّ أن یکون عریفا أو شاعرا، أو صاحب کوبة، أو صاحب عرطبة(۱).
ـ حضرت امیر مؤمنان علیه‌السلام به نوف فرمود: ای نوف، اگر می‌توانی بپرهیز از آن که بزرگ قوم، یا شاعر، یا طنبوردار، یا طبل‌دار باشی؛ چرا که حضرت داود شبی بیرون آمد و به آسمان نگاه کرد و گفت: به خدای داود سوگند، این ساعتی است که بنده مسلمانی با آن هماهنگ نیست و از خداوند خیری نمی‌خواهد، مگر آن که خداوند آن را به وی عطا نماید، جز آن که صاحب و بزرگ قوم و تصمیم‌گیرنده برای مردم یا شاعر، یا طنبوردار، یا طبل‌دار باشد.
۲۲ » عن سلیمان بن سماعة، عن عبد اللّه ابن القاسم، عن سماعة قال: قال أبو عبد اللّه علیه‌السلام لمّا مات آدم علیه‌السلام وشمّت به إبلیس وقابیل فاجتمعا فی الأرض فجعل إبلیس وقابیل المعازف والملاهی شماتةً بآدم علیه‌السلام ، فکلّ ما کان فی الأرض من هذا الضرب الذی یتلذّذ به النّاس فإنّما هو من ذلک (ذاک)(۲).
ـ سماعه نقل می‌کند امام صادق علیه‌السلام فرمود: هنگامی که آدم مرد،
۱ـ شیخ مفید، امالی، ص ۱۳۳.
۲ـ پیشین، ص ۴۳۱.
(۲۵)
ابلیس و قابیل به شماتت او روی آوردند، پس گرد هم آمدند، ابلیس و قابیل آلات نوازندگی(ساز) و لهو را برای خواری آدم گرفته‌اند، از این روی هر کس از این نوع نوازندگی را داشته باشد تا مردم از آن لذت برند، او نیز از آن نوع است.