پیش‌گفتار
چیستی جسم از دیرباز نظر فلسفیان و پژوهشیان حوزهٔ علم عقلی را به خود معطوف داشته و در این زمینه نظریه‌پردازی‌های بسیاری شده است.
نوشتهٔ حاضر با رویکردی عقلی به نقد و ارزیابی دیدگاه‌های دانشمندان فلسفی، کلامی و تجربی می‌پردازد و ارتباط این بحث را با داده‌های علم فیزیک می‌کاود.
نظریهٔ نظّام، شهرستانی، ذیمقراطیس، ابن‌سینا، صدرالمتألهین، مرحوم الهی قمشه‌ای و مرحوم شعرانی و دیدگاه تجربی آگوست کنت و جیمز در این تحقیق، بحث و نقد شده و تصریح شده که ذره‌ها و ترکیب‌های نامتناهی با حرکت
(۴)
شوقی سبب پیدایش انواع پدیده‌های نامتناهی گردیده است که همه به حرکت وجودی و ایجادی حق منتهی می‌شود.
وآخر دعوانا أن الحمدللّه ربّ العالمین.