فراموش کردن رکوع
م « ۱۳۶۹ » اگر رکوع یا قیام پس از آن را فراموش کند و پیش از سجده نخست یا در میان دو سجده یا پیش از آن که پیشانی برای سجده دوم به زمین رسد متوجه شود، در صورتی که با قصد رکوع خم شده و در رکوع کمی درنگ نموده باشد، چون قیام پس از رکوع را انجام نداده است، باید برگردد و آن قیام را بجا آورد و سپس به سجده رود و در غیر موارد ذکر شده باید بایستد و سپس از رکوع به سجده رود و در این صورت، اگر با حالت خمیدگی به رکوع برگردد، چون قیام متصل به رکوع را انجام نداده، نماز باطل است.
م « ۱۳۷۰ » اگر پس از آن که پیشانی را برای سجده دوم به زمین گذاشت، بداند که رکوع را انجام نداده، نماز باطل است، ولی در صورتی که آن را پیش از سجده دوم بداند، باید بایستد و رکوع را بجا آورد و پس از پایان نماز برای زیاد نمودن سجده، دو سجده سهو بجا آورد.
پسندیده‌های رکوع
م « ۱۳۷۱ » مستحب است پیش از رفتن به رکوع، در هنگامی که راست ایستاده است تکبیر بگوید و زانوها را در رکوع عقب دهد و پشت را راست نگه دارد و گردن را کمی بکشد و مساوی پشت نگه دارد و روبه‌روی دو پا را نگاه کند و پیش از ذکر یا پس از آن صلوات بفرستد، ولی آن را با نیت ذکر مطلق بگوید؛ نه ذکر رکوع و پس از آن که از رکوع برخاست و راست ایستاد با آرامش بدن بگوید: «سمع اللّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ».
م « ۱۳۷۲ » گذاشتن دست‌ها در زیر لباس در هنگام رکوع بلکه در همه نماز، مکروه است.
م « ۱۳۷۳ » مستحب است زن دست را در رکوع از زانو بالاتر بگذارد و زانو را عقب ندهد.
م « ۱۳۷۴ » در احکام رکوع، تفاوتی میان نماز واجب و مستحب نیست.
۶ ـ سجده
م « ۱۳۷۵ » نمازگزار باید در هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب، پس از رکوع، دو سجده بیاورد و سجده آن است که به شیوه ویژه‌ای با قصد خضوع، پیشانی و همه کف دو دست و سر دو زانو و سر انگشت بزرگ پا را روی زمین بگذارد و گذاردن کف دست به تنهایی کافی نیست و انگشتان دست نیز باید روی زمین قرار گیرد.
م « ۱۳۷۶ » اندازه پیشانی که بر زمین قرار می‌گیرد نباید کم‌تر از پهنای ناخن معمولی باشد؛ هرچند هرگونه پیشانی ساییدن بر زمین بدون تعیین اندازه بسنده است و به طور قهری کم‌تر از آن اندازه نمی‌باشد.
م « ۱۳۷۷ » اندازه سجده‌گاه به پهنای یک ناخن است. پس سجده بر یک دانه از دانه‌های تسبیح معمولی کافی نیست.
م « ۱۳۷۸ » هر دو سجده از یک رکعت با هم یک رکن به‌شمار می‌آید و اگر در یک رکعت از نماز واجب به عمد یا از روی فراموشی، هر دو را انجام ندهد یا از روی فراموشی، دو سجده را به یک رکعت افزوده نماید، نماز باطل است.
م « ۱۳۷۹ » اگر یک سجده را به عمد کم یا زیاد کند، نماز باطل می‌شود و اگر به سهو باشد، اشکال ندارد.
م « ۱۳۸۰ » هرگاه یکی از عضوهای سجده را به عمد روی زمین نگذارد و نیز اگر به اشتباه پیشانی را بر زمین نگذارد، سجده باطل است، ولی اگر پیشانی را بر زمین بگذارد و برخی دیگر از عضوهای سجده را به سهو بر زمین نگذارد، درست است.
ذکر سجده
م « ۱۳۸۱ » هر ذکری که در سجده گفته شود بسنده است، ولی نباید اندازه آن از سه‌بار: «سبحان الله» یا یک‌بار: «سبحان ربّی الأعلی وبِحَمْدِه» کم‌تر باشد و لازم است واژه‌های آن را به دنبال هم و به عربی درست بگوید و مستحب است: «سُبْحانَ ربّی الأعلی وبِحَمْدِه» را سه‌بار یا بیش‌تر بگوید.
م « ۱۳۸۲ » بدن نمازگزار باید در هنگام سجده آرام باشد و اگر نمی‌تواند آرامش بدن را به اندازه ذکر واجب حفظ نماید، آن‌گونه که می‌تواند ذکر را بگوید و اگر به هیچ‌رو بدن وی آرام نمی‌گیرد، باید سجده را با اشاره انجام دهد.
منظور از آرامشِ بدن، درنگ کردن میان پیشانی گذاشتن بر زمین و برداشتن آن است، ولی حرکت نمودن در حالی که ذکری را به قصد ذکر مطلق می‌گوید ـ که در همه جای نماز جایز است ـ مانعی ندارد.
م « ۱۳۸۳ » اگر پیش از آن که پیشانی وی به زمین برسد یا بدن آرام گیرد به عمد، ذکر سجده را شروع کند و پس از رسیدن پیشانی به زمین و آرام گرفتن بدن، دوباره ذکر بگوید، نماز درست است و لازم نیست نماز را دوباره بخواند و چنان‌چه به همان ذکر نخست بسنده کند یا بخشی از آن را هنگام بلند شدن از سجده بگوید، باطل است، ولی اگر به اشتباه باشد، اشکال ندارد.
م « ۱۳۸۴ » اگر پیش از برداشتن پیشانی از سجده متوجّه شود که ذکر را در حال آرامش نگفته است، باید ذکر را دوباره بگوید و اگر آن را به عمد بجا نیاورد، نماز باطل است.
م « ۱۳۸۵ » اگر پیش از آن که پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد به سهو یا به جهت ندانستن مسأله، ذکر سجده را بگوید و پیش از آن که سر از سجده بردارد بداند اشتباه کرده است، باید دوباره ذکر را به هنگام آرام بودن بگوید.
م « ۱۳۸۶ » اگر پس از آن که پیشانی را از سجده برداشت بداند که ذکر را نگفته یا بدن وی در هنگام گفتن ذکر آرام نبوده یا پیش از پایان ذکر سجده، پیشانی را برداشته، نماز درست است.
م « ۱۳۸۷ » اگر هنگامی که ذکر سجده را می‌گوید یکی از هفت عضو را به عمد از زمین بردارد، باید پس از آرام گرفتن همه عضوها، دوباره ذکر واجب را بگوید و نماز را به پایان برساند و لازم نیست دوباره نماز بخواند.
م « ۱۳۸۸ » اگر از روی سهو، پیشانی را پیش از شروع یا پایان ذکر سجده از زمین بردارد، نمی‌تواند دوباره آن را بر زمین گذارد و باید آن را یک سجده به‌شمار آورد،
ولی اگر جای دیگری غیر از پیشانی را به سهو از زمین بردارد، باید دوباره آن را بر زمین گذارد و ذکر را بگوید و واجب است پس از نماز، یک سجده سهو بجا آورد.
م « ۱۳۸۹ » نمازگزار باید پس از پایان ذکر سجده نخست بنشیند تا بدن آرام گیرد و دوباره به سجده رود.
جای سجده
م « ۱۳۹۰ » جای پیشانی سجده‌گزار در نظر مردم نباید از جای پای او بلندتر یا پست‌تر از چهار انگشت بسته باشد و میان زمین شیب‌دار و غیر آن تفاوتی در این مسأله نیست.
م « ۱۳۹۱ » اگر جای پیشانی نمازگزار از جای انگشتان پا و سر زانوهای او کمی بیش از چهار انگشت بسته بلندتر یا فروتر باشد، اشکال ندارد.
م « ۱۳۹۲ » اگر پیشانی را به اشتباه بر چیزی بگذارد که از جای انگشت‌های پا و سر زانوهای او بلندتر از چهار انگشت بسته است، باید پیشانی را اندک اندک و به آرامی بر چیزی که بلند نیست یا بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا کم‌تر است بکشد و نیاز نیست نماز را دوباره بخواند.
م « ۱۳۹۳ » اگر بلندی محل سجده به اندازه‌ای باشد که نمی‌گویند در حال سجده است، باید سر را اندک اندک بر چیزی که بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا کم‌تر است بکشد و چنان‌چه بلندی آن به‌اندازه‌ای است که می‌گویند در حال سجده است و پس از ذکر واجب، بلندی آن را بفهمد، باید سر از سجده بر دارد و نماز را به پایان ببرد و در صورتی که پیش از ذکر واجب بفهمد، باید پیشانی را از روی آن بر روی چیزی که بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا کم‌تر است بکشد و ذکر واجب را بجا آورد و اگر برای وی ممکن نیست که پیشانی را بر آن بکشد، می‌تواند ذکر واجب را در همان حال بجا آورد و نماز را به پایان برساند و لازم نیست نماز را دوباره بخواند.
م « ۱۳۹۴ » میان پیشانی و آن‌چه بر آن سجده می‌کند باید چیز دیگری نباشد؛ پس اگر همه سطح مُهر به اندازه‌ای جرم گرفته باشد که پیشانی به خود مهر نرسد، سجده باطل است، ولی چنان‌چه برای نمونه تنها رنگ مهر تغییر کرده باشد یا جرم به اندازه‌ای نباشد که مانع به شمار آید، اشکال ندارد.
م « ۱۳۹۵ » باید در سجده، همه کفِ هر دو دست را بر زمین گذاشت و اگر نتوان همه دست را بر زمین گذارد، باید هر اندازه‌ای از دست را که ممکن است؛ هرچند انگشتان دست باشد، بر زمین قرار داد و هرگاه نتوان کف دست‌ها را بر زمین گذاشت، باید پشت دست‌ها را به زمین قرار داد و چنان‌چه گذاشتن پشت دست نیز ممکن نباشد، باید مچ دست را قرار داد و در صورتی که آن هم ممکن نباشد، باید تا آرنج؛ هرجای از آن را که ممکن است بر زمین گذارد و اگر آن هم ممکن نباشد، گذاشتن بازو کافی است.
م « ۱۳۹۶ » در سجده باید سر انگشت بزرگ پاها بر زمین گذاشته شود و اگر روی ـ طرف ناخن ـ انگشت بزرگ پا یا پشت آن را هم بر زمین بگذارد، کافی است، و اگر به‌جای آن، تنها انگشت‌های دیگر پا را بدون آن که انگشت بزرگ بر زمین قرار داشته باشد بر زمین بگذارد یا به‌خاطر بلند بودن ناخن، سر شست به زمین نرسد، کافی نیست و کسی که به واسطه ندانستن مسأله، نمازهای خود را بدین‌گونه خوانده است، باید دوباره آن را بخواند.
م « ۱۳۹۷ » اگر بخشی از شست پا بریده شده باشد، باید مانده آن را بر زمین بگذارد و اگر چیزی از آن نمانده باشد یا نمی‌تواند مانده آن را بر زمین بگذارد، باید بعضی از انگشتان دیگر را بر زمین قرار دهد و اگر هیچ انگشتی ندارد، باید سر هر اندازه‌ای از پا را که مانده است بر زمین بگذارد و ذکر سجده را بگوید.
م « ۱۳۹۸ » اگر به شیوه غیرعادی سجده کند؛ برای نمونه، بخوابد و هفت عضو بدن را به‌گونه‌ای بر زمین بچسباند یا سینه و شکم را نیز در حال سجده به زمین بچسباند یا پاها را به‌طور غیر متعارف دراز کند ولی هفت عضوی که گفته شد به زمین برسد، سجده باطل است؛ اما چنان‌چه به‌گونه‌ای باشد که به آن سجده گفته شود و هفت عضو گفته شده نیز بر زمین قرار دارد، سجده او درست است.
م « ۱۳۹۹ » سطح مُهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می‌کند باید دست‌کم به اندازه گودی کف دست یا سکه جدید دویست‌وپنجاه ریالی پاک باشد، ولی اگر برای نمونه مهر را روی فرش نجس بگذارد یا تنها پشت مهر نجس باشد، سجده بر آن مانعی ندارد؛ مگر آن‌که به‌گونه‌ای باشد که سبب نجس شدن پیشانی شود و باطل شدن نماز را در پی داشته باشد.
م « ۱۴۰۰ » اگر فراموش نماید که جای سجده او نجس بوده یا به آن آگاهی نداشته است و آن را پس از نماز یا سجده بداند، نماز درست می‌باشد و اگر در میان نماز بداند و هنوز در سجده باشد، باید پیشانی را اندک اندک از جای نجس به جای پاک بکشد و اگر جای پاک در دسترس ندارد، نیازی به طهارت آن نیست و در صورت ناچاری، سجده بر جامه پاک از سجده بر جای نجس برتر است و چنان‌چه آن را از پیش می‌دانسته، اگر امید از میان رفتن عذر را دارد، باید نماز را تا آخر وقت تأخیر بیندازد.
م « ۱۴۰۱ » اگر در پیشانی، دمل یا زخمی باشد که نتواند آن را بر مهر و مانند آن بگذارد و همه پیشانی را هم نگرفته باشد، می‌تواند مهر را در کنار پیشانی یا یکی از دو طرف آن یا هر جایی که سالم مانده است قرار دهد و نیز می‌تواند مهر را در هر دو طرف، قدری بلندتر از زمین قرار دهد که زخم در وسط آن قرار گیرد و اگر نمی‌تواند به‌شیوه گفته شده سجده کند، باید زمین را حفر و خاک را گود نماید و هرگونه که می‌تواند جای سالم پیشانی را به اندازه‌ای که برای سجده کافی است بر زمین بگذارد.
م « ۱۴۰۲ » اگر همه پیشانی را دمل یا زخم گرفته باشد، باید به یکی از دو طرف پیشانی سجده کند و اگر نمی‌تواند، به چانه یا بخشی از عضوهای چهره خود سجده کند، و موی چانه یا چهره مانع به‌شمار نمی‌آید و اگر به هیچ شیوه‌ای نمی‌تواند، باید به اندازه‌ای که برای وی ممکن است خم شود و برای سجده اشاره کند.