«وَالسَّابِقُونَ الاْءَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالاْءَنْصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِی اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الاْءَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدا ذَلِک الْفَوْزُ الْعَظِیمُ»(۱)
ـ و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار و کسانی که با نیکوکاری از آنان پیروی کردند خدا از ایشان خشنود و آنان نیز از او خشنودند و برای آنان باغهایی آماده کرده که از زیر درختان آن نهرها روان است. همیشه در آن جاودانهاند. این است همان کامیابی بزرگ.
بیان: فرازی که در این آیهٔ شریفه حایز اهمیت است «اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ» است. این آیه میرفماید: کسانی که اندیشهٔ سود و زیان خود ندارند و حق را میشناسند و بر حق و حقیقت میایستند، پیروان واقعی اولیای الهی میباشند. آنان تبعیت و پیروی محسنانه و نیکوکارانه دارند. «اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ»؛ یعنی آنان با اولیای حق ایستادگی و پایداری در مسیر دارند.
خدا این افراد را مورد عنایت قرار میدهد که حسن نیت و سلامت نفس دارند. خداوند از آنها راضی است و در نتیجه ایشان نیز از خداوند راضی هستند: «رَضِی اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ». آیهٔ زیر نیز از اطاعتپذیری ولایی میگوید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آَمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ، وَإِذَا کانُوا مَعَهُ عَلَی أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ یذْهَبُوا حَتَّی یسْتَأْذِنُوهُ، إِنَّ الَّذِینَ یسْتَأْذِنُونَک أُولَئِک الَّذِینَ یؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ، فَإِذَا اسْتَأْذَنُوک لبعض شأنهمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ، وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ، إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ»(۱)؛
جز این نیست که مؤمنان کسانیاند که به خدا و پیامبرش گرویدهاند و هنگامی که با او بر سر کاری اجتماع کردند تا از وی کسب اجازه نکنند نمیروند. در حقیقت کسانی که از تو کسب اجازه میکنند آناناند که به خدا و پیامبرش ایمان دارند؛ پس چون برای برخی از کارهایشان از تو اجازه خواستند به هر کس از آنان که خواستی اجازه ده و برایشان آمرزش بخواه که خدا آمرزنده مهربان است.