منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم ۳۶۹ . تحریر التمهید در ادامه، اثبات اصل وجود از راه حدس را نمی‌پذیرد و سپس با برشمردن امتیازات حکمت متعالیه بر حکمت مشّا و اشراق، سخن را به برهان صدّیقین می‌کشاند. ایشان به برهان صدیقین سینوی اشکال کرده و برهان صدیقین صدرایی را نیز به‌خاطر داشتن مقدمات […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم عین نضّاخ و براهین اثبات وحدت شخصی وجود گفتیم سخن در کتاب شریف تمهیدالقواعد بر محور دو مسألهٔ مهم و اساسی است که از آن می‌توان با عنوان مبدء و غایت، حق و انسان، وجود و ظهور کامل یاد نمود. در واقع در عرفان بحث از حق و […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل الخامس والستّون فی أنّ العلوم النظریة آلة ممیزة للمعارف الذوقیة قال: «دقیقةٌ: قد بَقِی هیهنا بحثٌ مفیدٌ لابدّ وأن نُشیرَ إلیه إشارة خفیفة: إعلمْ أنَّ أصحاب النظر والتعلیم عندهم علمٌ یمکنُ أن یتمیزَ به النظرُ الصَّحیحُ عن الفاسد، ویمکنُ أیضا أن یعرَفُ به وجهُ الحقّ عن الباطل، […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل الثّالث والستّون فی ردّ ما أورده أصحاب التصفیة علی طریق أهل النظر قال: «وما قیل: إنَّ علومَ النُظّار مأخوذةٌ من الحواسّ وعلومَ أصحاب المجاهدة مأخوذٌ من المبدء الفیاض، فلیس بشیءٍ؛ فإنّ الحواسّ هی المعدّاتُ الأُوَلُ فی الطَّریقینِ، ومُفیضُ المعارف والعلوم هو المبدءُ الفیاضُ بالذات. أمّا الأوّلُ: فکونُها […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل الحادی والستّون فی أسهلیة وأقربیة طریق النظر قال: «واعلم أنَّ المحقّقینَ من النُّظار لا ینکرونَ إمکانَ طریق المتصوّفة وإفضائه إلی المقصد علی النّدور، لکنَّهم اسْتَوْعَرُوهُ واسْتَبْعَدُوا اجتماعَ شروطه، وزَعَمُوا أنَّ محوَ العلائق إلی ذلک الحدّ کالمتعذِّر، وإن حصَل فی حالةٍ ومدّةٍ قریبةٍ، فثُباتُهُ أبعدُ منه؛ إذ أَدْنی […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل الستّون فی طریق التصفیة قال: «ومَنْ جعَل المعارفَ العقلیةَ والعلومَ الیقینیةَ ـ المستندةَ إلی البراهین القطعیةِ الحاصلةِ للإنسان المعتدل المزاج، الَّذی لم یسْتَولِ علیه الرذائل الطبیعیة البدنیة ـ من الخیالات الفاسدة والحجبِ المانعةِ للکمالات الحقیقیة لأنفسِها، ولا من الأسباب المَعَدَّةِ بالنسبة إلی ما هو من الکمالات الحقیقیة […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل التاسع والخمسون فی کیفیة استحصال الانطلاق عن القیود قال: «وبُینَ أنَّ دوامَ المراقبةِ، والمواظبةَ علی ما ذَکرْنا من الملاحظة مع ملازمة الآداب والشروط المعتبرة عند أرباب هذه الصَّناعة، وترک استعمال شیءٍ من القوی الجسمانیة فی جذب الملاذِّ الدنیویة ودفعِ المکاره البدنیة، ثمّ قَهْرِها علی المطاوعة والمتابعة، وممانعةِ […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل السادس والخمسون فی دفع ما یتضمّنه الشک الأوّل أیضا قال: «ولا یمتنعُ أن یتوقّفَ الحقُّ فی الاتّصاف ببعض الصِّفات والتعینات علی صفاتٍ وتعیناتٍ أُخَرَ، لاحقةٍ به من ذاته. فلئن قیل: إنّها ـ من حیث هی موجوداتٌ خاصّةٌ ـ أمورٌ ممکنةٌ، ولا یجَوزُ أن یتوقّفَ الحقُّ فی الاتّصاف […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل الثالث والخمسون فی دفع ما تتضمّنه الشبهة الأولی قال: «ولابدّ أن یرادَ بحقیقة الحقّ وصورتِهِ، الوجودُ المتعینُ بسائر التعینات؛ الّتی بها یکون مَصْدَرا لجمیع الأفعال الکمالیة وجملةِ الآثار الفعلیة. ولا شک أنَّ الإنسانَ ـ من حیث هو ـ حاصرٌ لجمیع القوابل العلویة والسَّفلیة من الروحانیة والمثالیة والطبیعیة […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل الحادی والخمسون فی النقد الثالث فی فساد الإدراکات العرفانیة قال: «علی أنّا نقول: إنّ الکمالاتِ العقلیةَ المستندةَ إلی الحجج القویة والبراهینِ القاطعةِ الحاصلةَ للنفس الناطقة بالأفکار الصحیحة عند اعتدال مزاجِ البدن واعتدالِ أمزجة سائرِ الأعضاء والقوی الحیوانیة والنفسانیة والطبیعیة، لو صَحَّ أن یقالَ إنّها من المَناقص والخیالاتِ […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل التاسع والأربعون فی الردّ علی العرفان العملی قال: «ثمّ إنّهم قد اتَّفَقُوا علی أنّ وصولَ الإنسان إلی حدّ الکمال الحقیقی لا یمکنُ إلاّ بانحلال العُقَد والتخلُّصِ عن القیود وبحصول الانطلاق والوصول إلی حدّ الإطلاق، فیکونُ الکمالُ الحقیقی والإدراک الحقیقی العینی، لا یحصلُ عندهم للسَّالکینَ ما لم یصِلُوا […]
سورهٔ قدر «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ. إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ. وَمَا أَدْرَاک مَا لَیلَةُ الْقَدْرِ. لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ. تَنَزَّلُ الْمَلاَئِکةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کلِّ أَمْرٍ. سَلاَمٌ هِی حَتَّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ». به نام خداوند رحمتگر مهربان. ما آن را در شب قدر نازل کردیم. و از شب قدر چه آگاهت […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل السادس والأربعون فی النقد الثانی علی الشک الأوّل قال: «فإن قیل: العقلُ الأوّلُ لا یصلحُ لمرآتیة صورته(۱) الجامعة لسائر صفاته الکمالیة والتعینات الأسمائیة؛ بل إنّما یصلح لمرآتیة تلک الصُّورة، الکون الجامع الذی یظهرُ به سائرُ الأسماء والصِّفات والتعینات، وهو فی مظهریته(۲) مُوقیا لها عن التحریف والتغییر؛ إذ […]
شب قدر، شب نزول اسرار الهی است؛ چنان‌که می‌فرماید: «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ». انزال، همان ریزش‌ها و موهبت‌های اسرار الهی است که شب‌هنگام داده می‌شود تا در دل تاریکی مصون بماند. این‌که این اسرار کجا و به چه کسی داده می‌شود؟ از آن گفته نمی‌شود؛ زیرا در شب نازل می‌شود تا آن‌چه سِرّ است، […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل الرابع والأربعون فی دفع الشبه علی ضرورة الإنسان الکامل قال: «فلئن قیل: إنّ الواجبَ لذاته، إنّما یعقلُ ذاتَه بحصول ذاتِهِ لذاته، ویعقلُ معلولَهُ الأوّلَ ـ الَّذی یعقل الأشیاءَ کلَّها بحصول صورها المفصّلة فیه ـ بحصوله له، وبحضوره عنده؛ لاقتضائه إیاه، وإیجابه له، وإفاضته علیه جمیعَ ما یحصل […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم الوصل الثّانی والأربعون فی انحصار قبلیة النشأة الإنسانیة لأن تصیر مجلی جامعا قال: «فإنّ تلک الهویةَ الواجبةَ لذاتها، إنّما تُدرِک ذاتَها فی ذاتها لذاتها؛ إدراکا غیرَ زائدٍ علی ذاتها، ولا متمیزٍ عنها، لا فی العقل، ولا فی الواقع، وهکذا تُدرِک صفاتِها وتجلیاتِها وأسمائَها، کذلک نِسَبا ذاتیةً غیبیةً؛ غیرَ […]
کسی که هیچ وقت گرسنه نمی‌شود و به غذا اشتها ندارد، مغز وی انقباض پیدا می‌کند و به آلزایمر و فراموشی و از دست دادن علم مبتلا می‌شود…… من برای نگه‌داری غذا یک یخچال ندارم، بلکه چند یخچال دارم. غذا اگر در معرض هوا قرار نگیرد، گویی از زمان بیرون رفته و تا حدود دو […]
متأسفانه، در ماه مبارک رمضان، به جای آن‌که خورد و خوراک کم‌تر شود، بیش‌تر می‌گردد و مصرف غذایی خانواده‌ها افزایش می‌یابد؛ از اين رو شاید برای بسیاری، ماهی زیان‌بارتر از ماه رمضان نباشد. بسیاری سحر به اندازه‌ای می‌خورند که تا پیش از ظهر چون نعشی افتاده و از خواب بیدار نمی‌شوند و افطاری نیز به […]
فرهنگ استکباری پذیرایی باعث شده ما از هم بیگانه، دور و از هم بریده شویم. خانهٔ مؤمن کافه، قهوه خانه، میدان بار، شیرینی فروشی یا رستوران نیست و چه بدتر آن‌که این خانهٔ مقدس به ریاخانه یا مکانی برای چشم و هم چشم بازی تبدیل شود و مؤمن بخواهد شخصیت خود را با میوه‌ها و […]
منبع: عقل‌ورزی عرفان شیعی / جلد سوم باب دوم: انسان کامل الوصل الحادی والأربعون فی ضرورة ظهور الإنسان الکامل قال: «وإذا عرفتَ هذا، فنقولُ: إنّ تلک الهویةَ الواحدةَ بالوحدة الحقیقیة(۱)، لمّا غَلَبَتْ فیها أحکامُ الوحدة علی أحکام الکثرة؛ بل انمحی(۲) الکثرةُ تحتَ القهر الأحدی فی مقام الجمع المعنوی(۳)، ثمّ ظهَرت فی مظاهرَ متفِّرقةٍ غیرِ جامعةٍ […]