بوستان اندیشه
آنچه در فصل‌های پیشین گذشت بیانی پنهانی و اجمالی نورانی دربارهٔ حضرات اساتیدی بود که حضورشان را درک کردم. اکنون مقام اقتضا می‌کند که شمّه‌ای از چهره‌های باز و گویا و افراد و اشخاص خاص تاریخی یا کسانی که تنها از کتاب‌های آنان به طور عمده بهره گرفته‌ام یاد نمایم و همچنین امور و اشیایی که بسیار مورد اهمیت و توجّه‌ام بوده یاد نمایم که در سه بخش متفاوت از هر کدام، به طور باز و بسته، بیانی به اجمال خواهم داشت.
مقام حاضر از افرادی سخن می‌گوید که از چهره‌های علمی، مذهبی و تاریخی ما به شمار می‌روند و در نظرم از اهمیت بسیاری برخوردار است و قسمت دیگر آن دربارهٔ حضرات علمایی است که محضر آنان را درک نکرده‌ام و تنها از کتاب‌های آنان به طور عمده و گسترده استفاده نموده‌ام؛ اگرچه به طور رسمی و حضوری سمت استادی بر من نداشته‌اند، مورد توجه‌ام بوده‌اند و به جهت عظمت آنان، از ایشان و همچنین از موقعیت‌ها یا مکان‌ها و امور بسیار مهمی که برایم جالب و با اهمیت بوده است یادی می‌نمایم. خلاصه، آنچه را ذکر می‌نمایم که مورد توجه خاص و ویژهٔ من
(۲۱۸)
بوده است تا گذشته از یادشان، شاید برای دیگران نیز سودی داشته باشد.
ابتدا از چهره‌هایی یاد می‌کنم که درک حیات صوری آنان را نداشته‌ام. البته، در یادکرد این افراد برجسته، ملاحظهٔ ترتیب و اهمیت آنان نمی‌شود و تنها همّتم در جهت عنوان نمودن آن‌هاست و تقدم و تأخر یادشان مزیتی ندارد.