حضوری از دور
دسته‌ای از دانشمندان، فقها و اعاظمی بوده‌اند که حیاتشان را درک کرده‌ام، ولی حضورشان را از دور با خود داشته و تنها از طریق آثارشان ارتباط تنگاتنگ برقرار نموده و از افکارشان بهره‌مند شده‌ام.
این افراد را می‌توان در دو دستهٔ متفاوت قرار داد: نخست کسانی که تنها چهره‌های علمی بوده‌اند؛ خواه عنوان دین یا اسلام را داشته یا نداشته‌اند و دوم کسانی که از اعاظم علمی دینی یا حوزوی بوده‌اند که بیان هر یک خود مقام مفصلی را طلب می‌نماید و فرصت آن در این خلاصه نمی‌باشد. تنها می‌توانم بگویم با هر فردی که به‌نوعی و در جهتی اهمیت داشته و در تیررس ذهنم قرار گرفته، بیگانه نبوده و از وجود وی خیر معنوی یا علمی خود را برده‌ام.
به چهره‌های درخشان علمی، فرهنگی، معرفتی و معنوی همیشه اهتمام
(۲۲۵)
خاص داشته و در حد امکان به صورت مستقیم و حضوری از آنان یا در غیر این صورت از نوشته‌ها و کتاب‌های آنان استفاده‌های فراوانی برده و نسبت به نظرات آن‌ها اهتمام خاصی داشته‌ام؛ اگرچه در مقابل هر یک برخورد مناسبی به نقد و رد یا قبول آن اِعمال نموده‌ام؛ به این صورت که کسی را چندان صایب ندانسته و مخالفت بی‌مورد را نیز بر کسی روا نداشته‌ام.
باز خاطرنشان می‌گردد که در این کوتاه نوشتار درصدد بیان تفصیلی تمام این امور نیستم و تنها به یادکرد افرادی اندک؛ آن هم به صورت خلاصه و اجمال بسنده شده است و بیش از آن سبب اطالهٔ کلام می‌شود.