فصل نوری
باید توجه داشت این که می‌گوییم حضرات خمسهٔ طیبه علیهم‌السلام نعمت‌دادگان خاص هستند مراد حقیقت ولایت و نورانیت آن حضرات و فصل نوری ایشان علیهم‌السلام است که پیش از تمامی آفریده‌ها خلق شده و ظهور برتر و نخستین حضرت حق تعالی بوده‌اند؛ چرا که الفاظ برای روح معنا و حقیقت آن وضع شده و ویژگی‌های شخصی که ظهور ناسوتی در هیأت انسانی و در فصل طینی است منظور نیست. خمسهٔ طیبه علیهم‌السلام با فصل نوری خود یک فرهنگ، یک اندیشه و یک حرکت و تمام دین هستند و دین بدون توجه به این حقیقت نوری دین نیست. بنابراین نباید این مناقب را به مصداق خارجی برد و شخصی ساخت و برای همین است که ما برای نمونه، از حضرت علی علیه‌السلام به عنوان حقوقی ایشان که «امیرمؤمنان»
- انفال / ۱۶.
(۱۸۵)
است یاد می‌کنیم. امیرمؤمنان علیه‌السلام یک حقیقت است که یکی است و وحدت دارد و نورانیتی است که پیش از عالم و آدم ظهور یافته و از همان اول بدون اول حضرت امیرمؤمنان بوده است و خواهیم گفت این حقیقت است که «الصِّراطَ الْمُسْتَقیم» است. همان‌طور که این حقیقت وحدت دارد، صراط هم وحدت دارد، بسیط است و جمع بسته نمی‌شود. همان حقیقتی که عین نفس رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله است. همان حقیقتی که از آن چنین خبر داده‌اند: «کنت نبیا وآدم بین الماء والطین»(۱)؛ من پیامبر بودم؛ در حالی که آدم علیه‌السلام در میان آب و گل (سرشته) می‌شد. این همان حقیقت ظهوری پروردگار عالم است و صراطی است که می‌شود به آن سلام داد؛ چنان‌که در مأثور است:
الف: «السّلام علی حبیب اللّه العلی، السّلام علی صراط اللّه السوی، السّلام علی الإمام الزّکی المهذّب الصّفی، السلام علی الإمام أبی الحسن علی»(۲).
ب : «السّلام علی من أنزل اللّه فیه وإنه فی أم الکتاب لدینا لعلی حکیم، السّلام علی صراط اللّه المستقیم»(۳).
ج: «السّلام علی صراط اللّه الواضح، والنجم اللائح، والإمام النّاصح، والزناد القادح، السّلام علی وجه اللّه الذی من آمن به أمن، السّلام علی نفس اللّه تعالی القائمة فیه بالسنن، وعینه
- ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج ۱، ص ۱۸۳.
- محمد بن مشهدی، المزار، ص ۲۵۷.
- بحار الأنوار، ج ۹۷، ص ۳۰۳.
(۱۸۶)
التی من عرفها یطمئنّ، السّلام علی أذن اللّه الواعیة فی الأمم، ویده الباسطة بالنّعم، وجنبه الذی من فرّط فیه ندم، أشهد أنّک مجازی الخلق، وشافع الرزق والحاکم بالحقّ»(۱).
این سلام‌ها بر یک حقیقت و ذات است که فرستاده می‌شود. بلندای حرکت و سیر صعودی اینان را آیهٔ زیر بیان می‌دارد: «یرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آَمَنُوا مِنْکمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ»(۲).
گروندگان که همان اهل هدایت هستند بالا می‌روند ولی صاحبان دانش اعطایی و دهشی خداند به مراتب برتر از آنان می‌باشند و در حقیقت، مرتبه برای آنان است.